Gdy rozpoczęto kampanię promocyjną Rumuńskiego Muzeum Wiejskiego, czyli MTR, fakt ten wzbudził niemałe zdziwienie. Muzeul Taranului Roman było bowiem przez dziesięciolecia kojarzone z dość nieatrakcyjnym budynkiem, mającym niewiele do zaoferowania mieszkańcom czy turystom. Tak było rzeczywiście, dopóki nie zostało przywrócone do życia przez grupę entuzjastów – badaczy i artystów. Mogłoby się wydawać, że dokonało się to nocą, choć w rzeczywistości długie godziny zajęło planowanie i promocja świetnego pomysłu na to, jak przyciągnąć ludzi do muzeum.

Miejsce zmieniło się w najdrobniejszych szczegółach, równocześnie jednak udało się mu zachować jeden z najważniejszych celów, dla których zostało stworzone – pokazać specyfikę rumuńskiej wsi i jej mieszkańców. Obecnie odbywają się tutaj liczne wydarzenia i warsztaty, które przyciągają tłumy ludzi odwiedzających muzeum. Jak twórcom nowej koncepcji miejsca udało się osiągnąć ten cel? Reforma muzeum objęła kilka sfer:

1. Nowa aranżacja przestrzeni muzealnej
Pomysłodawcy udekorowali pustą, wyludnioną dotąd przestrzeń zarówno zabytkowymi, jak i nowymi, ręcznie robionymi meblami. Na terenie otaczającym budynek zaprojektowano ogród z piecem garncarskim, starymi ławami oraz zaaranżowano kawiarnię z barem i stolikami na wolnym powietrzu.
Kiedyś przechodząc obok można było odnieść wrażenie, że sama architektura budynku ma do zaoferowania więcej, niż znajdujące się w niej zimne, martwe, przykurzone eksponaty. Po zaaranżowaniu miejsca na nowo mógł pojawić się tu tętniący życiem wiejski targ z autentycznymi rolnikami i rzemieślnikami. Dzięki nim odwiedzający zyskali możliwość doświadczenia fragmentu „współczesnej historii”.

2. Wprowadzenie życia do muzeum
Pisząc w poprzednim akapicie autentyczny, miałam na myśli współczesnych mieszkańców wsi, jak również małomiasteczkowych rzemieślników. We współczesnej Rumunii, tak jak działo się to przez wieki, prawdziwe targi z naturalną żywnością wciąż się odbywają na prowincji. Z inicjatywy muzeum rolnicy przyjeżdżają do Bukaresztu w weekendy i święta, by sprzedawać swoje produkty również w muzeum, a nie tylko na lokalnych targach, które co tydzień gromadzą ludzi z sąsiednich wiosek. Całe wydarzenie zyskuje na malowniczości, gdyż część handlarzy przyjeżdża wozami bądź furmankami by sprzedawać bądź kupować towary domowej produkcji. W tym wypadku zatem działanie MTR sprowadzało się do użyczenia przestrzeni na dziedzińcu muzeum i zaproszeniu rolników z własnymi produktami na targ. Tego typu dobra, niedostępne na co dzień, są szczególnie atrakcyjne dla ludzi z miasta, skazanych na supermarketową żywność. Teraz mieszkańcy aglomeracji mogą kupić wytwarzane domowymi sposobami przetwory z leśnych owoców, wędzone sery, szynkę, czy palinkę (pędzony ze śliwek alkohol).
Mogą też podziwiać współczesne wytwory rzemiosła artystycznego – rzeźbione dekoracyjnie meble, misy, ręcznie robione ozdoby świąteczne i pisanki.
Muzealnym targom udało się zatem zdobyć produkty, które reprezentując rumuńskich chłopów mówią wiele o ich kulturze i tradycji, a jednocześnie są wysoko cenione przez odwiedzających.

3. Animowanie nowych aktywności
Muzeum przyjęło rolę ośrodka kultury, który organizuje wydarzenia prezentujące najróżniejsze formy sztuki o tematyce związanej ze wsią i tradycją zarówno w Rumunii, jak i poza jej granicami. MTR organizuje między innymi tzw. noce narodowe – poświęcone prezentowaniu różnych kultur, jak np. ormiańskiej, niemieckiej, arumuńskiej . Podczas nich każdy może poznać specyfikę poszczególnych narodów czy grup etnicznych słuchając ich muzyki, obcując z dziełami sztuki, próbując potraw, rozmawiając z reprezentantami określonych nacji, oglądając filmy nakręcone przez nich bądź ich dotyczące, grając w regionalne gry czy odtwarzając ich zwyczaje. Przykładami takich wydarzeń są: koncert fado, czy tradycyjnej włoskiej cantastorii, projekcja filmów dokumentalnych Nikolausa Geyrhaltera i dyskusja publiczności z autorem oraz wiele innych. Muzeum proponuje odwiedzającym również bardziej interaktywne formy aktywności jak warsztaty rysunku i malarstwa z doświadczonymi artystami, zajęcia z etnologii, ceramiki, nauka produkcji papieru i wiele innych. Wszystkie mają ambicję być atrakcyjnymi i rozwijającymi zarówno dzieci, jak i dorosłych.
Dla chętnych spróbowania własnych sił w tradycyjnym rzemiośle i spędzenia w ciekawy sposób czasu z dziećmi czy przyjaciółmi, świetnym pomysłem będzie dwugodzinna, sobotnia lekcja garncarstwa.
Ponadto przy samym wejściu do muzeum znajduje się idylliczna kawiarenka, w której goście mają możliwość skosztowania dawnych potraw, bądź po prostu wypicia ze znajomymi herbaty.

Żyjące muzeum – sposób na sukces
O przyczyny niezwykłej popularności miejsca najlepiej zapytać samych zwiedzających. Uzasadniają oni swoją chęć przyjścia do muzeum uznanego za najbardziej cool* w Rumunii mówiąc: Tęsknię za dawnym sposobem życia lub po prostu: fantastycznie jest móc doświadczać świata, jakim był kiedyś. Wypowiedzi te świadczą o tym, że muzeum pełni dwie zasadnicze role – przedstawia elementy tradycyjnej kultury Rumunii sprzed 70, 40 czy 20 lat oraz przybliża wciąż żywą lecz słabo dostępną kulturę wiejska mieszkańcom miast.
Powodem, dla którego muzeum cieszy się taką popularnością jest to, że potrafi wniknąć w potrzeby współczesnego społeczeństwa. Dzięki temu przekaz MTR jest wciąż aktualny i żywy, a zarazem wyjątkowy. Potencjalni zwiedzający wiedzą, że nie znajdą niczego porównywalnego a muzeum gwarantuje im unikalne doświadczenia.

Dodatkowe materiały:
Spot promujący MTR. Przedstawia w zabawnej formie starsze wiejskie kobiety plotkujące w konwencji internetowego czatu. Przekaz sugeruje, że MTR ma ambicje pokazywać w nowoczesnej formie tradycyjne treści oraz, że są one wciąż aktualne i warte uwagi współcześnie.

Noc muzeów w MTR, instalacja „Fleeting Figures” autorstwa Philippa Geista, 2008
Sala koncertowa zaaranżowana w pobliżu wejścia do muzeum i baru, koncert grupy Travka w lutym 2008

*MTR zostało uznane za najbardziej coolerskie muzeum stulecia przez jedną z najważniejszych rumuńskich gazet – „Gandul”

Film prezentujący muzeum. Hasło na drzwiach brzmi: za tymi drzwiami zaczyna się Czas. Odważ się! Otwórz drzwi!

Najnowszy numer wydawanego przez MTR czasopisma „Martor”. Zawiera artykuły w języku angielskim i francuskim. Na stronie dostępne streszczenie. Spis treści poprzednich numerów.

Surowe tłumaczenie rumuńskich stron na angielski

foto: gummmo