Dlaczego jeden eksponat?
Zależało nam na prezentacji i interpretacji eksponatu, które nie ograniczałyby się do perspektywy historii sztuki. Wyszliśmy z założenia, że koncentracja na jednym eksponacie i wyobrażenie sobie „muzeum jednego eksponatu” pokaże możliwości interpretacyjne tkwiące w wybranym obiekcie. Przykładem, który wykorzystaliśmy na potrzeby warsztatowej rozgrzewki i praktyki czytania dzieła Hasiora, był asamblaż zatytułowany „Przesłuchanie anioła”. Przy bliższym poznaniu ukazywał on powiązania z przeszłymi wydarzeniami (pierwotna nazwa dzieła to: „Przesłuchanie partyzanta”) oraz innymi nawiązującymi do niego dziełami (m.in. znanym wierszem Zbigniewa Herberta opracowanym później muzycznie przez Przemysława Gintrowskiego).
Skupiając się na „Przesłuchaniu anioła”, można tworzyć wystawy i programy edukacyjne nawiązujące do tematyki konfliktów zbrojnych, zagadnień etycznych, jak również tematyki biblijnej (np. status ontologiczny, wolność, rola i funkcje aniołów).

Dlaczego jeden odbiorca?
Głównym celem szkolenia było uwrażliwienie na perspektywę i potrzeby odbiorcy muzeum. Skupienie się na jednym typie odbiorcy miało ułatwić dostosowanie się do jego potrzeb i możliwości. Zadaniem dwóch grup warsztatowych było opracowanie szczegółowych profilów dwóch typów odbiorców: gimnazjalisty, który trafił do Galerii w ramach wycieczki szkolnej, oraz osoby dorosłej, która znalazła się w Galerii przypadkowo. Opracowanie portretów odbiorców było punktem wyjścia do dalszej pracy – studium jednego eksponatu z perspektywy odbiorców oraz tworzenia oferty muzealnej dla wymienionych wyżej odbiorców. Na potrzeby pracy z portretem odbiorcy wykorzystane zostało dzieło zatytułowane Sztandar Czarnego Anioła, nawiązujące do twórczości Ewy Demarczyk, która muzycznie interpretowała wiersz Mirona Białoszewskiego pt. Karuzela z madonnami.

***

Warsztaty prowadzone przez Sebastiana Wacięgę i Dominikę Mietelską-Jarecką bazowały na metodzie interpretacji dziedzictwa, składającej się z trzech etapów, prowadzącej od analizy zasobów i otoczenia muzeum (odbiorcy, konkurencja, globalne trendy) do wdrożeń rozwiązań edukacyjnych, promocyjnych lub wystawienniczych.

To ambitne założenie wymagało przygotowania warsztatu interdyscyplinarnego. Staraliśmy się połączyć perspektywę interpretacji dziedzictwa z analizą możliwości zastosowania w muzeum nowych technologii komunikacyjnych. Połączenie tych odrębnych, ale, jak się okazało, dobrze się uzupełniających poziomów refleksji było możliwe dzięki współpracy – warsztat został przygotowany wspólnie przez Dynamikę Ekspozycji i Moiseum. Piotr Idziak z MIK prezentował podstawowe narzędzia wykorzystywane do interpretacji dziedzictwa, m.in.: tworzenie portretu odbiorcy, wybór i analizę tematu przewodniego, aktualizację treści muzeum. Zuzanna Stańska z Moiseum przedstawiała najnowsze trendy kształtujące wykorzystanie w muzeach technologii mobilnych i dobre praktyki w tym zakresie. Wspólnie pracowaliśmy nad możliwymi kierunkami dalszych działań podejmowanych wspólnie przez Muzeum i Politechnikę.

Projekt Ścieżki 3Dostępu wydał nam się bardzo obiecujący właśnie ze względu na tę współpracę, która wydaje się owocna już teraz – na wstępnym, koncepcyjnym etapie. Spojrzenie na zasoby muzeum od strony zagadnień technologicznych było bardzo inspirujące także dla prowadzących. Do warsztatu przystąpiliśmy z tezą, że mądre wykorzystanie nowych technologii wymaga dobrego przemyślenia ich roli w muzeum i celów, jakie przed nimi stawiamy. Przebieg zajęć utwierdził nas w przeświadczeniu, że w procesie projektowania takich rozwiązań współpraca między muzealnikami i „technologami” powinna rozpocząć się na jak najwcześniejszym etapie, bo może być inspirująca dla obu stron do tworzenia jak najlepiej dopasowanych do potrzeb muzeum rozwiązań. Metoda interpretacji dziedzictwa odgrywa w tym procesie rolę „wspólnej matrycy”, która łączy różne perspektywy i w ten sposób organizuje proces twórczy.

Fotorelacja z warsztatów

Zajęcia były dla nas eksperymentem, nie tylko na poziomie organizacyjnym, choć i to dostarczyło wielu ciekawych wniosków na przyszłość. Tworząc program warsztatu, wraz z Dianą Durbay z Buzzeum uznaliśmy, że dla przedstawienia pełnego cyklu pracy kreatywnej w muzeum warto spojrzeć na ten problem z perspektyw zazwyczaj zaangażowanych w ten proces osób. Idąc za tym założeniem warsztat przyjął formę zabawy role playing. Wybraliśmy cztery podstawowe role, w które wcielili się uczestnicy warsztatu. Byli więc najpierw w zwiedzającymi, potem konsultantami analizującymi potrzeby muzeum, a następnie menadżerami projektu tworzącymi brief kreatywny, by na koniec wejść w role projektantów starających się odpowiedzieć na brief ciekawym rozwiązaniem technologicznym lub wystawienniczym.

Na pierwszym etapie zajęć uczestnicy otrzymali karty identyfikacyjne z imionami swoich bohaterów i w zespołach stworzyli proste portrety tych postaci, po czym wyruszyli zwiedzać wybrane muzea i oglądali je z perspektywy tych osób.

Muzeum Narodowe zwiedzał więc Javier – student na stypendium Erasmus, i Alexander – aktywista społeczny. Grupy reprezentujące te postaci zbierały refleksje i wnioski, starając się patrzeć na muzeum ich oczami. Ze względu na krótki czas warsztatu przyjęliśmy, że wizyta w muzeum będzie poświęcona szczególnej analizie jednego wątku – wybranego eksponatu. W Muzeum Narodowym była to Pomarańczarka, czyli Żydówka sprzedająca cytryny Gierymskiego.

Na kolejnym etapie warsztatu uczestnicy musieli się skupić na pracy konsultanta muzealnego i zdobyć jak najwięcej informacji o celach i kierunkach działania muzeum. Próbowali zdobyć informacje, do jakich grup odbiorców muzeum przede wszystkim adresuje swoją działalność, o jakich odbiorców chce się starać itp. Nie chodziło tu o uzyskanie bardzo wyczerpujących odpowiedzi, ale o postawienie uczestników w sytuacji stawiania pytań i dociekania, dla kogo właściwie mają pracować?
Wreszcie uczestnicy wcielili się w role menedżerów projektu ze strony muzeum i mieli przygotować brief kreatywny dla studia projektanckiego, u którego zamawiają usługę – stworzenie rozwiązania technologicznego udostępniającego dany obiekt określonym odbiorcom. Na tym etapie największą trudnością było połączenie w całość wielu zebranych do tej pory wątków i zaprezentowanie ich w logicznym układzie briefu. Na koniec uczestnicy stali się projektantami – pracownikami studia, które podjęło się realizacji briefu. Ich zadaniem było stworzyć i zaprezentować opisane w briefie rozwiązanie. Głównym wyzwaniem tej części warsztatu było odpowiedzenie na realne potrzeby wystawiennicze za pomocą cyfrowych rozwiązań.

Uczestnik warsztatów Andrew Lewis z Victoria and Albert Museum na swoim blogu zwrócił też uwagę na aspekt pracy zespołowej przy tworzeniu wspólnego projektu:

It was a great idea to take experience and knowledge and mix it up to get people working up transferrable solutions. I particularly liked that group working involved all aspects of service design. It was about using digital, but as in real life, the real challenges are usually not technological. They are about working productively with other people, managing change within differing social and organisational cultures and all the little things that people love, fear and ponder.

Szybkie tempo pracy zaowocowało bardzo inspirującymi pomysłami, które zostały na koniec zaprezentowane z wykorzystaniem niezwykle kreatywnych form. Podczas prezentacji uczestnicy skupiali się na doświadczeniu odbiorców swoich rozwiązań.

Celem warsztatu było wspólne i błyskawiczne przejście przez podstawowe elementy procesu twórczego. Zaproponowany cykl prowadził od diagnozy potrzeb odbiorców, przez analizę treści i potrzeb muzeum, stworzenie koncepcji opisanej w briefie kreatywnym, po wygenerowanie realizującego te założenia projektu i przedstawienie jego prototypu. Dynamice pracy sprzyjał ograniczony czas – na każdy z czterech etapów pracy przypisana było 1 godzina. Warsztat nie służył więc dogłębnej prezentacji poszczególnych etapów procesu twórczego w muzeum, a raczej pozwalał zobaczyć go jako całość i uchwycić relacje między poszczególnymi fazami pracy.

Materiały warsztatowe i prezentacja z przebiegiem zajęć są dostępne tutaj:

Kształt drugiej edycji WAM potwierdził kierunek, w którym rozwija się ta inicjatywa. Na tle spotkań adresowanych do ludzi związanych z muzami We Are Museums wydaje się szczególne. Po pierwsze, spotkanie ma charakter wybitnie międzynarodowy. W tym roku swoje wystąpienia mieli tu m.in.: Seb Chan (Smithsonian Cooper-Hewitt, National Design Museum, USA), Andrew Lewis (Victoria & Albert Museum, UK), Becky Manson (Tate, UK), Mirjam Wenzel (Jewish Museum, DE), Kajsa Hartig, (Nordiska Museet, SE), Sarah Hromack (Whitney Museum of American Art, US), Silvia Filippini-Fantoni (Indianapolis Museum of Art, USA), Elise Albenque (Palace of Versailles, FR). Prezentacje dotyczyły bardzo szeroko pojętego zagadnienia wykorzystania w muzeach technologii komunikacyjnych.
Zakres poruszanych tematów pozwalał jednak odnieść wrażenie, że ta tematyka przenika obecnie coraz więcej sfer działalności muzeów.

Po drugie, WAM to nie tylko wykłady, ale także sesje poświęcone specyficznym zagadnieniom i prezentacje lokalnych projektów muzealnych. W tej części głos zabrała m.in. Zuzanna Stańska z Moiseum, która prezentowała główne grzechy popełniane przy projektowaniu muzealnych aplikacji mobilnych, oraz Agata Pietrzyk z Muzeum Łazienki Królewskie w Warszawie, która opowiadała o najnowszej odsłonie działań Ośrodka Edukacji Muzealnej.

Po trzecie, WAM było też okazją do wspólnego zwiedzania warszawskich muzeów. Zwiedzanie w gronie przedstawicieli instytucji muzealnych i organizacji wspierających muzea z całego świata sprzyjało wymianie myśli; zwiedzaniu Zachęty towarzyszyło dodatkowo wydarzenie z cyklu Invasioni Digitali. Po czwarte, w ciągu tych dwóch intensywnych dni odbył się także warsztat dla wszystkich uczestników konferencji. Zajęcia dotyczyły przebiegu procesu twórczego w muzeum. Warsztat poprowadzili Sebastian Wacięga i Piotr Idziak z Małopolskiego Instytutu Kultury.

Formuła rozwinięta w ramach drugiej konferencji We Are Museums to zatem twórcze połączenie sesji, warsztatów i wspólnego zwiedzania wystaw. Jako przestrzeń dla tego intensywnego i twórczego spotkania znakomicie sprawdziło się Muzeum Etnograficzne, z dostosowanym na potrzeby spotkań atrium, i Warszawa, z licznymi muzeami i lokalami na barkach pływających po Wiśle o zachodzie słońca:). O przebiegu warsztatów i wnioskach z wybranych sesji będziemy informować w dalszych postach.
Fotorelacja na flickr

Spotkanie adresowane jest nie tylko do pracowników muzeów, ale także do osób zaangażowanych w świat kultury, studentów i badaczy zainteresowanych trendami z pogranicza świata muzeów i mediów.

Wśród prelegentów będą m.in: Seb Chan (Smithsonian Cooper-Hewitt, National Design Museum, USA), Andrew Lewis (Victoria & Albert Museum, UK), Becky Manson (Tate, UK), Mirjam Wenzel (Jewish Museum, DE), Kajsa Hartig, (Nordiska Museet, SE), Sarah Hromack (Whitney Museum of American Art, US), Silvia Filippini-Fantoni (Indianapolis Museum of Art, USA), Elise Albenque (Palace of Versailles, FR). Główne zagadnienia, które zostaną poruszone podczas wystąpień dotyczą nawiązywania więzi z publicznością.

Rejestrować na konferencję można się tutaj: We Are Museums.

We Are Museums jest wspierane Ministerstwem Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Institut Francais, British Council, Goethe Institut, Fundację Orange, Narodowy Instytut Muzealnictwa i Ochrony Zbiorów, Invasioni Digitali, Herito oraz Nemo.

Szanowni Państwo,

serdecznie zapraszamy na warsztaty z cyklu „Interpretacja w muzeum”, które odbędą się 18 czerwca 2014 roku w Galerii Władysława Hasiora – Oddziale Muzeum Tatrzańskiego w Zakopanem.

Nieprzypadkowo kolejne warsztaty Dynamiki Ekspozycji odbędą się w Galerii Władysława Hasiora – w 2013 roku właśnie to muzeum było jednym z partnerów projektu „Lokalne muzeum w globalnym świecie”. Wypracowany wówczas prototyp interaktywnego przewodnika po twórczości Władysława Hasiora (w formie kart z zadaniami dla zwiedzających) stał się inspiracją czerwcowego warsztatu pt. „Muzeum jednego eksponatu”.

Będziemy mówić o metodzie interpretacji dziedzictwa wypracowanej w trakcie wspomnianego projektu, opowiemy o wybranych narzędziach warsztatowych i wykorzystamy je praktycznie podczas spotkania. Wykorzystując eksponaty z Galerii Hasiora, będziemy pracować nad pomysłami związanymi z udostępnianiem wybranych obiektów i treści – stworzymy portrety odbiorców, zajmiemy się sposobami komunikacji adekwatnymi do ich oczekiwań i naszych zasobów. Celem warsztatu będzie pogłębienie wrażliwości na perspektywę odbiorcy.

Warsztat skierowany jest do muzealników oraz wszystkich zajmujących się interpretacją dziedzictwa – zarówno tych, którzy znają już metodę Dynamiki Ekspozycji, jak i tych, którzy się z nią nie zetknęli.

Warsztaty poprowadzą członkowie zespołu Dynamiki Ekspozycji oraz Julita Dembowska – adiunkt w Dziale Sztuki Muzeum Tatrzańskiego.

Zapraszamy 18 czerwca 2014 roku o godz. 10.00 do Galerii Władysława Hasiora – Oddział Muzeum Tatrzańskiego w Zakopanem, ul. Jagiellońska 18b. Zakończenie warsztatu przewidywane ok. godz. 16.00.
Koszt uczestnictwa wynosi 150 zł (płatne przelewem na konto: 17 1060 0076 0000 3210 0016 2355 z dopiskiem Dynamika Ekspozycji) przed zajęciami lub po – na podstawie wystawianej przez organizatora faktury. W trakcie warsztatów zapewniamy kanapki i napoje. Uczestnicy zajęć otrzymają zaświadczenia.
Chętnych od udziału w warsztacie prosimy o odesłanie załączonego poniżej formularza zgłoszeniowego faxem: 12 422 55 62 lub mailem: mietelska@mik.krakow.pl

formularz zgłoszeniowy

Spotkania organizowane są przez Zuzannę Stańską (organizatorkę muzealnej akcji społecznej Dzień Wolnej Sztuki, autorkę bloga www.technoatmuseo.com, właścicielkę firmy Moiseum zajmującej się projektami technologicznymi w muzeach) przy pomocy Narodowy Instytut Muzealnictwa i Ochrony Zbiorów oraz portalu muzealnictwo.com.

Serdecznie zapraszamy na warsztaty z cyklu Dynamika Ekspozycji pt. „Od rzeczy do sensu – interpretacja w muzeum”. Spotkanie odbędzie się 19 grudnia 2013. Warsztaty będą podsumowaniem projektu „Lokalne muzeum w globalnym świecie”, którym, wraz z trzema małopolskimi muzeami (Muzeum Okręgowe w Tarnowie, Muzeum Tatrzańskie, Muzeum-Orawski Park Etnograficzny w Zubrzycy) zajmowaliśmy się przez ostatnie miesiące. Na warsztatach podzielimy się metodą interpretacji dziedzictwa wypracowaną i przetestowaną w trakcie projektu, uczestnicy otrzymają też podręcznik, będący opisem praktycznego zastosowania tej metody, jak również swoistym podsumowaniem naszych doświadczeń z realizacji programu Dynamika Ekspozycji podczas ostatnich 10 lat.

Podstawowe założenia naszej pracy w tym projekcie wynikają z przekonania, że muzea i inne instytucje dziedzictwa, mogą na podstawie swoich treści zabierać głos w sprawach ważnych w kontekście współczesnych zjawisk globalnych i na tej podstawie budować komunikację z odbiorcami adekwatną do ich potrzeb. Żeby to było możliwe, a działania programowe muzeów wyraziste i efektywne, kluczowe jest dogłębne przemyślenie treści, którymi muzeum dysponuje, analiza jego odbiorców i otoczenia (zarówno od strony wsparcia, jak i konkurencji). Mówiąc obrazowo, w naszej metodzie przyjmujemy, że dobre upowszechnianie dziedzictwa jest jak opowieść. Jednym z podstawowych celów interpretacji dziedzictwa kulturowego jest więc znalezienie odpowiedzi na pytania: komu, o czym, po co i jak opowiadam?

Warsztaty poprowadzą: Łucja Piekarska-Duraj i Piotr Idziak, członkowie zespołu Dynamiki Ekspozycji oraz Adam Kałucki z firmy Locativo (współrealizatora projektu).
Warsztaty są nieodpłatne.

Zapraszamy 19 grudnia 2013 r. o godz. 10.00 do Małopolskiego Instytutu Kultury, ul. Karmelicka 27, III p. Zakończenie warsztatu przewidywane ok. godz. 16.00.

Chętnych od udziału w warsztacie prosimy o odesłanie załączonej ankiety zgłoszeniowej faxem: 12 422 55 62 lub mailem: miodynska@mik.krakow.pl

formularz-zgloszeniowy

Dwudniowe warsztaty organizowane w ramach Festiwalu Innowacji prowadzone przez trenerów programu Dynamika Ekspozycji są okazją do przyswojenia narzędzi pochodzących z treningu kreatywności i wykorzystania ich w praktyce muzealnej.

Pierwszy dzień warsztatów będzie poświęcony kreatywności, elementowi koniecznemu w tworzeniu innowacyjnych rozwiązań. Przećwiczymy techniki wsparcia w grupowych sesjach kreatywnych, będziemy uczyć przygotowania i wykorzystania mapy myśli, popracujemy z analogiami, budowaniem sieci i łańcuchów skojarzeń, zachęcimy do żonglowania i zaprosimy do uczestnictwa w wizualizacji.

Drugi dzień będzie poświęcony warsztatowej prezentacji wypracowanej przez Dynamikę Ekspozycji metody interpretacji dziedzictwa, tworzonej w ramach finansowanego przez MKDiN projektu Lokalne Muzeum w Globalnym Świecie. Rozpoczniemy od dobrego zdefiniowania zasobów, jakimi dysponujemy, oraz od stworzenia listy potrzeb, na jakie mają odpowiedzieć nasze działania. Określimy także otoczenie instytucjonalne, wskazując, jak konkurencja może stać się partnerem w naszych przedsięwzięciach. Następnie będziemy pracować nad sformułowaniem głównego tematu przedsięwzięcia, którym chcemy się zająć: opiszemy jego kontekst, zaktualizujemy, zlokalizujemy, innymi słowy postaramy się odpowiedzieć na pytania: dlaczego tym tematem warto się zająć właśnie tu (w danym miejscu), właśnie teraz (czy będzie interesujący dla współczesnego odbiorcy). Rezultatem tego etapu prac będzie koncepcja działań (wystawy, programu, projektu, wydarzenia…).

Warsztaty są skierowane do wszystkich osób zainteresowanych wykorzystaniem interpretacji dziedzictwa w swoich działaniach, odbędą się w Małopolskim Instytucie Kultury w dniach 3 i 4 czerwca 2013, w godzinach 9.30-15.30. Udział w warsztatach jest bezpłatny. Chętnych prosimy o zgłoszenia na adres: hajduk@mik.krakow.pl

Zapraszamy!

Projekt Lokalne Muzeum w Globalnym Świecie finansowany jest ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.