Hasłem przewodnim drugiej debaty z cyklu organizowanego przez NIMOZ, która odbyła się w Łodzi, było „muzeum w środowisku lokalnym”, a zatem – jak dopowiadają organizatorzy – muzeum jako element rozwoju lokalnego; jego funkcjonowanie w polityce regionalnej oraz lokalnej polityce rozwoju prowadzonej przez władze samorządowe. Punktem wyjścia dla debaty był tekst Elżbiety Hibner, który przeczytać można na stronie NIMOZ, zatytułowany „Muzea jako podmioty rozwoju społecznego i gospodarczego. Promocja nowych metod zarządzania. Adaptacja systemu prawa.” Zadaniem panelistów (pośród których była sama autorka tekstu – Elżbieta Hibner oraz Jarosław Suchan – dyrektor Muzeum Sztuki w Łodzi, Mieczysław Kuźmicki – współtwórca Muzeum Kinematografii w Łodzi, a także – w trzeciej części – Piotr Górajec, kierownik projektu Akademia Zarządzania Muzeum) była próba zidentyfikowania najważniejszych problemów i wyzwań stojących przed muzeum w odniesieniu do jego funkcjonowania w środowisku lokalnym. Ciężar, zgodnie z założeniem debaty, położony został na problem relacji muzeum z organizatorem.
Paneliści jednogłośnie uznali niedofinansowanie, często wynikające ze złych relacji – czy też braku relacji – pomiędzy muzeum i organizatorem, za główne źródło problemów polskich muzeów. Nieco odmiennie jednak zapatrywali się na kwestię możliwych rozwiązań tego problemu. Elżbieta Hibner zdecydowanie opowiada się za podjęciem przez muzea – obok działalności statutowej – także działalności gospodarczej. Uprzedzając od razu potencjalne obawy, że takie stanowisko zakłada komercjalizację i instrumentalizacje zbiorów muzealnych, zaproponowała ona wyraźne określenie linii demarkacyjnej, która oddzielałaby oba typy działalności. Proponowana przez nią działalność gospodarcza, np. działalność wydawnicza, gastronomia, pamiątkarstwo, miała by w zamyśle stanowić ważne źródło finansowania muzeum. Ponadto, koncepcja Hibner zakłada pobudzanie w pracownikach muzeów „ducha przedsiębiorczości” oraz odpowiednią edukację tych pracowników przez upowszechnianie dobrych praktyk, a także organizację jednostek działalności gospodarczej oraz promocję i marketing produktów gospodarczej działalności muzeów. Koncepcja ta wymagałaby także zmian w prawie oraz wprowadzenia zapisów mogących ułatwić muzeum prowadzenie takiej działalności. Wreszcie, Hibner postuluje zbliżenie się muzeów do sektora biznesowego, by tym łatwiej mogły one wejść w kontakt z potencjalnymi sponsorami.
Jarosław Suchan, w odpowiedzi na te postulaty, poruszył problem utrudnień prawnych, jakie napotykają muzea starając się o prywatny sponsoring. Punktem wyjścia jego wypowiedzi było jednak odwołanie do misji muzeum, które miało na celu podkreślenie, że celem istnienia tych placówek nie jest (i nie powinna być?) działalność zarobkowa. Problem, zdaniem Suchana, leży gdzie indziej: środków na kulturę nie jest za mało, ale są źle dystrybuowane i często marnują się z powodu źle sformułowanych przepisów. Jako dowód na poparcie pierwszej części tej tezy, Suchan wskazał na wielkie festiwale i eventy – np. koncert na otwarcie polskiej prezydencji w UE – które otrzymują ogromne dofinansowania. Zaproponowanym przez niego sposobem na rozwiązanie drugiego problemu (sztywne i źle sformułowane przepisy) jest deregulacja prawa. To zaś – co sam przyznał – nie będzie możliwe bez wzajemnego zaufania organizatorów i dyrektorów placówek muzealnych. Temat zaufania we wzajamenych stosunkach uznał za kluczowy także obecny wśród publiczności Paweł Jaskanis (p.o. przewodniczącego PKN ICOM).
Mieczysław Kuźmicki, podobnie, nadzieję na rozwiązanie problemu widzi raczej w zmianach w istniejącym prawie, niż perspektywach potencjalnej działalności gospodarczej. Tak jak Jarosław Suchan, za niepokojące uważa szczodre finansowanie ze środków publicznych “eventów” (przynależących, jak to określili paneliści, do “kultury jarmarku”) przy jednoczesnym niedofinansowaniu muzeów. Jako jedną z poważnych trudności wskazał także wymagany przy staraniu się o granty wkład własny, który zazwyczaj przekracza możliwości muzeum. Proponowanym przez niego rozwiązaniem jest utworzenie w budżecie miejskim rezerw celowych, które w takich sytuacjach mogłyby zostać wykorzystane przez muzea i instytucje kultury, co – jak stwierdziła Elżbieta Hibner – ze względów prawnych jest aktualnie niemożliwe.
Po dwóch pierwszych częściach, zdominowanych w przeważającej mierze przez dyskusję o finansach, w części trzeciej, poświęconej edukacji, Piotr Górajec przedstawił ideę i program Akademii Zarządzania Muzeum. Szczegółowe informacje na jej temat znaleźć można tutaj.
Z całą pewnością podczas łódzkiej debaty wspomniano wiele ważnych problemów, z jakimi borykają się polskie muzea. Wiele powiedziano także o konkretnych problemach samej Łodzi i funkcjonujących w niej placówek. Istotnym gościem spotkania był pondto obecny na sali przestawiciel Związku Powiatów Polskich, który gorąco zapewniał o gotowości do współpracy, starając się jednocześnie reprezentować punkt widzenia “drugiej strony sporu”. Debata pozostawia jednak pewne wątpliwości i niedosyt. Wąpliwości wywołuje zbyt łatwe wyostrzanie opozycji pomiędzy tym, co określone zostało “kulturą jarmarku” a działalnością muzeów. Z całą pewnością, pobrzmiewa w tej opozycji echo obawy przed komercjalizacją muzeów, jednak jednogłośne zaliczenie festiwali i imprez o dużej skali do “kultury jarmarku” wydaje się dużym uproszczeniem. A niedosyt? To, czego zabrakło, to rozmowa o samej społeczności lokalnej – która stanowi przecież część “środowiska lokalnego” – i potencjalnych zwiedzających. Jest to temat nie mniej istotny dla debaty o muzeach i należy liczyć na to, że któraś z kolejnych odsłon debaty zostanie poświęcona zagadnieniom związanym z publicznością muzealną.

Całej debaty będzie można niebawem wysłuchać na kanale YouTube NIMOZ.

Paula dos Santos pracuje głównie z muzeami świata niezachodniego, które powstały jako rezultat inicjatyw oddolnych i samoorganizowania się konkretnych, często niewielkich lokalnych grup. W czasie swojego wystąpienia przywoła liczne przykłady inicjatyw, którym patronowała i które wspierała – od Brazylii po Afrykę – oraz opowie o tym, co przyczyniło się do ich sukcesu.

Spotkanie odbędzie się 4 listopada o godz. 18.00 w Małopolskim Instytucie Kultury

 
Paula dos Santos
Wykładowca teoretycznej muzeologii i kierownik studiów International Master’s Degree Programme in Museology w Reinwardt Academy (Amsterdam School of the Arts). Pochodzi z Brazylii, od 10 lat mieszka w Amsterdamie, gdzie prowadzi również fundację zajmującą się społecznym oddziaływaniem muzeów w krajach takich jak Brazylia, Mozambik i RPA. Obecnie kończy doktorat z socjomuzeologii. Jest członkiem rad wielu organizacji, m.in. MINOM-ICOM (Movement for a New Museology – prezes), ICTOP (ICOM Committee for the Training of Personnel) oraz członkiem rady doradczej Mondrian Foundation for the Arts and Heritage w Holandii. Współpracuje z kilkoma brazylijskimi muzeami w dziedzinie socjomuzeologii, koordynując eksperymenty z partycypacją i sieciami wiedzy (knowledge networks).

 
Więcej na temat jej działalności można dowiedzieć się np. tutaj:
Minom Fsm Dakar
International Movement for a New Museology
The Rio Times: Favela Museums: Museu da Maré

 
Spotkanie w języku angielskim (z możliwością tłumaczenia dyskusji)
Wstęp wolny
Zapraszamy!

Ask a Curator Day, czyli dzień zadawania pytań kuratorom w serwisie twitter.com, był eksperymentem. Organizatorzy zaprosili do współpracy, za pośrednictwem wyłącznie wspomnianego mikrobloga, wszystkie chętne muzea i galerie. Warunkiem wzięcia udziału było wysłanie zgłoszenia e-mailem na adres organizatorów. Samo uczestnictwo ze strony kuratorów polegało na odpowiadaniu na skierowane do nich pytania oznaczone hashtagiem #askacurator . Były to zarówno pytania bezpośrednio skierowane do konkretnej instytucji, jak i ogólne dotyczące zawodu kuratora, kultury, sztuki, pracy w kulturze, opinii.

324 kuratorów z 23 krajów bierze udział

W wydarzeniu wzięło udział ponad 300 muzeów z całego świata, w tym Tate, British Museum i Solomon R. Guggenheim Musem. Polska była reprezentowana Muzeum Erotyzmu , które jako jedyne z naszego kraju zgłosiło chęć uczestnictwa.

Zasięg akcji w Europie według Trendsmap.com

Kultura opanowuje Twittera

Popularność wydarzenia zaskoczyła nawet organizatorów. Po kilku godzinach #askacurator był najpopularniejszym hashtagiem w serwisie. To wygenerowało ruch robotów spamerskich. Początkowo organizatorzy zachęcali do zgłaszania spamujących kont administracji Twittera, co pomogło jedynie na kilkadziesiąt minut. Około 19:30 czasu polskiego zdecydowano się przenieść wydarzenie z #askacurator na #askcurators, co okazało się doskonałym posunięciem i wyeliminowało spam.

Organizatorzy Ask a Curator Day mają już na koncie podobne wydarzenie – Follow a Museum Day. Obyło się ono 1 lutego 2010 r., a jego celem była promocja muzeów na twitterze poprzez zachęcenie do dodania ich kont do obserwowanych i użycie hashtagu #followamuseum. W wydarzeniu tym wzięły udział trzy instytucje z Polski: Muzeum Powstania Warszawskiego, Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie i Galeria Foksal.

Feedback uczestników

14 września serwis Museum Marketing opublikował wstępne dane oceniające przedsięwzięcie, na podstawie formularza wypełnionego przez 1/4 uczestników. Przedstawiamy je poniżej, wraz z odpowiedziami Muzeum Erotyzmu.

1. Czy był to pierwszy raz, kiedy kurator reprezentujący Twoją instytucję używał social media w ramach pracy?

Muzeum Erotyzmu: nie. Czyli jesteśmy w tej lepszej mniejszości.

2. Czy “Ask a Curator” wpłynie na ponowne użycie social media dla celów promocji Twojej instytucji?

Muzeum Erotyzmu: tak. Czyli jesteśmy w tej lepszej większości.

3. Czy dzięki “Ask a Curator” day Twoja instytucja jest obserwowana przez większą ilość osób?

Muzeum Erotyzmu: tak. Czyli jesteśmy w tej lepszej większości.

4. Ile bezpośrednich pytań zadano kuratorowi reprezentującemu Twoją instytucję w ramach “Ask a Curator”?

Muzeum Erotyzmu: 4. Mało, ale patrz następna odpowiedź.

5. Na ile pytań odpowiedział kurator reprezentujący Twoją instytucję?

Muzeum Erotyzmu: ponad 100. Czyli zdecydowanie dobrze. W tym nawiązywanie konwersacji.

Popularność wydarzenia polegającego na umożliwieniu użytkownikom serwisu społecznościowego zadawania pytań przedstawicielom świata kultury i sztuki nastraja optymistycznie. Także w perspektywie nowego trendu w sieci, jakim jest bycie kuratorem czy opiekunem treści.
Jakkolwiek szkoda, że Polska była reprezentowana w tej edycji nad wyraz skromnie. Celem tego wpisu jest motywacja speców od social media pracujących w promocji instytucji kultury do docenienia mocy narzędzi oferowanych im przez social media i uczestniczenia w następnych edycjach Follow a Museum Day, Ask a Curator Day i podobnych. Do dzieła!

Michał Pałasz
Social media & e-PR manager w XAOO Interactive oraz kurator treści publikowanych w social media przez Muzeum Erotyzmu.

Książkę Participatory Museum można za darmo poczytać on-line, na stronie Participatory Museum, lub kupić. Chcąc dokonać zakupu mamy też wybór między wersją papierową i elektroniczną. Warty podkreślenia jest również fakt, że książka ukazała się na bardzo liberalnej licencji Creative Commons Attribution-Noncommercial.

Po przerwie Marcin Wójcik przedstawił zasady dobrej publikacji w sieci. Ta część warsztatu poświęcona była głównie zagadnieniom technicznym.

Mówiliśmy m. in. o tym jak dobrać właściwą platformę społecznościową do potrzeb instytucji, jak poprawnie linkować, tagować czy używać technologii takich jak RSS. Kluczowym założeniem dla wielu poruszanych tematów, również technicznych, była otwartość. Sposoby realizowania tego hasła omawialiśmy analizując możliwości angażowania się muzeów w takie projekty jak:

Ostatnia część zajęć poświęcona była wspólnej burzy mózgów, której tematem było pytanie: po co właściwie angażować się w serwisy społecznościowe i jak skutecznie komunikować się tą drogą z odbiorcami? Tutaj za kluczowe zagadnienie uznaliśmy transparentność. Prowadzony w tym duchu profil lub strona na serwisie społecznościowym może służyć muzeum nie tylko jako kolejna forma newslettera, ale jako sposób na dzielenie się z odbiorcami procesem. Media społecznościowe sprzyjają „głośnemu” zastanawianiu się, wciąganiu internautów do współtworzenia niektórych ofert, dawaniu im wglądu w tę część działalności muzeum, która zazwyczaj ukryta jest w zaciszu magazynów i pracowni. Tak potraktowane funkcjonowanie muzeum w przestrzeni serwisów społecznościowych może przysporzyć mu oddanych odbiorców traktujących je jako „swoje” miejsce. Więcej na temat tworzenia wokół muzeum społeczności odbiorców pisaliśmy w artykule „My” w muzeum.

Wszystkim uczestnikom warsztatu serdecznie dziękujemy za zaangażowanie we wspólną pracę. To spotkanie pozwoliło nam na nowo przemyśleć kilka spraw, dużo się też nauczyliśmy. Zapraszamy do dalszego dzielenia się wiedzą i doświadczeniami na łamach Muzeobloga i podczas kolejnych warsztatów.

Staramy się odpowiadać na Państwa zainteresowania i potrzeby, dlatego pozostajemy nieustannie otwarci na propozycje tematów dla przyszłych zajęć.

Warsztaty poprowadzi Marcin Wójcik, specjalista w dziale IT Małopolskiego Instytutu Kultury, odpowiedzialny za działania MIK-u w przestrzeni internetowej, twórca autorskiego blogu krakoff.info, Bloger Roku 2006.
Zobacz informacje praktyczne i ankietę zgłoszeniową.
Zapraszamy!

Teraz, czysto informacyjnie: 24 listopada w Warszawie, na konferencji organizowanej przez Centrum Promocji Informatyki pt. Nowoczesne muzea i galerie – elektroniczne instrumenty projektowania i organizacji ekspozycji muzealnych będę, wraz z Marcinem Wójcikiem, opowiadać o tym, jak muzea mogą zaistnieć na portalach społecznościowych, w jaki sposób umościć tam sobie niszę i jak, z pożytkiem dla obu stron, zadziałać. Po szczegóły odsyłam do zaprzyjaźnionego bloga Historia i media, który jest patronem konferecji i któremu starałam się odpowiedzieć na parę z tematem związanych pytań.

Jak napisała Joanna Hajduk w relacjach z konferencji w Maladze, dostrzeżenie potrzeby wyjścia do ludzi wiąże się ze ZMIANĄ

w myśleniu o publiczności, a raczej próbą zrozumienia zmiany, jaka zaszła/wciąż zachodzi w sposobie i narzędziach komunikowania się ludzi w zsieciowanym świecie.

24 listopada w Warszawie na spotkaniu pn. „Elektroniczne instrumenty projektowania i organizacji ekspozycji muzealnych”, przedstawiciele programu Dynamika Ekspozycji, Joanna Hajduk i ja – Marcin Wójcik, opowiemy o potrzebie i możliwościach wykorzystania mediów społecznościowych w komunikacji z odbiorcami oferty muzealnej.

Joanna na przykładzie, nie tylko internetowego, sukcesu Brooklyn Museum i ich projektu „1st fans” pokaże jak bardzo powszechną i skuteczną formą komunikacji są serwisy społecznościowe i jak muzea mogą ją wykorzystać, by poznać swoich odbiorców, a co najważniejsze, by w ten sposób stworzyć nowe kanały komunikacji oraz nowe sposoby zachęty do odwiedzewnia muzeum.

Ja natomiast zaprezentuje podstawy obsługi i zasady działania platform społecznościowych takich jak: Flickr, Facebook, YouTube i SlideShare oraz postaram się pokazać korzyści płynące z „rozproszenia” treści.

Formularze zgłaszania udziału zarówno w listopadowym seminarium, jak i w październikowej konferencji pn. Nowoczesne muzea i galerie „Ochrona zasobów muzealnych – uwarunkowania prawne, zarządzanie bezpieczeństwem eksponatów”, dostępne są na stronie internetowej centrum promocji informatyki.

Formularz zgłoszenia udziału w III konferencji 13 października w Warszawie.

Formularz zgłoszenia udziału w IV seminarium 24 listopada w Warszawie.

Skansen mieści się w bliskim sąsiedztwie rezerwatu „Niebieskie Źródła”, można zwiedzić go także przy okazji spływu Pilicą. W słoneczny dzień spacer po skansenie jest naprawdę ciekawą propozycją na dobry czas wolny, jednak… Pojawia się tu problem klucza do kolekcji. Wydaje się, że różnorodność eksponatów jest tak duża, że nie wiadomo, czego dokładnie jest to muzeum. To prawda, że można opisać wszystko przez odwołanie się do rzeki i to prawda także, że różnorodność jest atutem wielu muzealnych kolekcji. Szkoda jednak, że brakuje wyrazistości i uzasadnienia dla pokazania ich wszystkich na jednym, nie za wielkim jak na skansen terenie. Na przykład dość niewiarygodna, choć mała wystawa sztuki okopowej, z jednej strony była dla mnie doskonałą ilustracją tego ile czasu traci się na wojnie (i jak idiotycznym pomysłem są wojny), z drugiej strony kolekcja ta ma raczej charakter zbioru kuriozów. To akurat zbliża skansen tomaszowski do prototypowego muzeum europejskiego, ale oddala od nowoczesnej placówki pokazującej zarówno detale, jak kontekst. W tym wypadku różnorodność ekspozycji może więc być potraktowana jako jego słabość.

Skansen Pilicy żyje wydarzeniami. Odbywają się tu rekonstrukcje historyczne, które mają grupę przekonanych fanów. Skansen gromadzi przy okazji społeczność pasjonatów, co nie jest łatwym zadaniem, a zawsze przynosi instytucjom muzealnym korzyści. I na pewno, mimo moich narzekań, warto to miejsce odwiedzić. Zwłaszcza w towarzystwie przewodnika, którego pasja, wiedza i zaangażowanie mogą być przecenione.

A dziś chciałabym opowiedzieć o niedawnym projekcie wspominanego przez nas wcześniej Brooklyn Museum i prawie już kultowego bloga prowadzonego przez pracowników muzeum. Wydaje się, że BM wzięło sobie po prostu do serca dwie proste prawdy: ludzie lubią zaglądać przez dziurkę od klucza oraz ludzie lubią uczestniczyć. Takimi zasadami kieruje się muzealny blog ze swoim hasłem: Behind-the-scenes blogging at the Brooklyn Museum.
W Maladze Shelley Bernstein i Will Carry opowiedzieli o tym, w jaki sposób powstawał i jak funkcjonuje. Parę zasad wyjętych z ich strategii: