Muzeoblog » „społeczność lokalna” http://muzeoblog.org Muzeoblog programu Dynamika Ekspozycji Fri, 18 Nov 2016 16:35:26 +0000 pl-PL hourly 1 http://wordpress.org/?v=4.0.22 Wokół partycypacji. Spotkanie pierwsze http://muzeoblog.org/2012/04/16/partycypacja/ http://muzeoblog.org/2012/04/16/partycypacja/#comments Mon, 16 Apr 2012 14:34:36 +0000 http://muzeoblog.org/?p=4155 czytaj więcej]]> 2 kwietnia 2012 roku odbyło się w Małopolskim Instytucie Kultury spotkanie poświęcone problematyce partycypacji w działalności instytucji kultury. Otworzyło ono cykl organizowany przez inicjatywęInne Muzeum” w ramach współpracy z programem MIK „Dynamika Ekspozycji”. Zaproszonymi gośćmi byli dr Paweł Kubicki (Instytut Europeistyki UJ) oraz Marcin Wilkowski („Historia i Media”). Jakie wątki zostały poruszone?

Spotkanie zaczęło się od nawiązania Pawła Kubickiego do trzech typów inicjatyw społecznych według Manuela Castellsa:  1) „legitymizujących”, zwykle organizacji pozarządowych, których częstym problemem jest uzależnienie od źródeł  finansowania, co wypływa na ich sposób działania, 2) „ruchów oporu”, uaktywniających się, gdy w sąsiedztwie pojawia się nowe, nieakceptowane przedsięwzięcie (ich hasłem przewodnim jest angielski skrót NIMB, oznaczający „nie na moim podwórku”) oraz 3) nieformalnych inicjatyw niejednokrotnie związanych z aktywnością artystyczną, czy kulturalną, ale pozbawionych struktury organizacyjnej czy prawnego statusu (przykład warszawskiej Elby). Z kolei Marcin Wilkowski zwrócił uwagę na fakt, że obecnie to nie obywatele, ale korporacje uzyskują często większe uprawnienia do korzystania
z sieciowych  zasobów dziedzictwa (przykład licencji otrzymanych przez firmy Facebook i Google na używanie zasobów Narodowego Archiwum Cyfrowego). Wilkowski przywołał ideę domeny publicznej (powszechnej, nieograniczonej dostępności wytworów w sieci) jako źródło partycypacji w Internecie.

Na spotkaniu zasygnalizowano kilka innych zagadnień, między innymi:
– problemy prawne – związane nie tylko z prawem autorskim, ale również z oddolnym, składkowym finansowaniem inicjatyw, czyli tzw. finansowaniem społecznościowym (ang. crowd financing), do którego nie jest przystosowane polskie prawo,
– pytanie o wpływ partycypacji na kanon obowiązujący w danej kulturze, który jest kształtowany w dużym stopniu przez system edukacyjny i media,
– ideę muzeum partycypacyjnego, czyli  możliwe obszary partycypacji w odniesieniu do działalności muzeów – partycypacja nie musi dotyczyć nabywania nowych eksponatów, ale na przykład wolontarystycznej pomocy w zlokalizowaniu miejsc, które zostały uwiecznione w dziełach sztuki (taki projekt zrealizowała Nowozelandzka placówka: Christchurch Art Gallery Te Puna o Waiwhetu)
– problem jakości partycypacji w kulturze,  a  frekwencji, która jest ciągle głównym kryterium oceny przedsięwzięć kulturalnych,

Na spotkaniu wymieniono też kilka przykładów dobrych praktyk partycypacyjnych, m. in.
–          Cyfrowe Archiwa Tradycji Lokalnej – projekt realizowany przez Fundację Ośrodka KARTA, w którym bibliotekarze organizują gminne archiwa społeczne (przykłady Trzebini, Chrzanowa, AndrychowaKęt) – mieszkańcy mogą digitalizować, opisywać i udostępniać w sieci własne dokumenty związane z lokalnym dziedzictwem;
–          Bydgoski Pakt dla Kultury – przykład włączenia artystów i animatorów kultury do zarządzania kulturą miejską razem z władzami miasta. Działa tu Obywatelska Rada ds. Kultury, która uczestniczy w tworzeniu miejskiej strategii rozwoju kultury, zwanej Masterplanem dla Kultury Bydgoskiej;
–          Wirtualne Muzeum Erotyzmu, które otrzymuje od swoich odwiedzających sugestie dodania do kolekcji nowych eksponatów (wybranych dzieł sztuki) oraz propozycje możliwych sposobów rozumienia erotyzmu;
–          Muzeum PRL-u w Nowej Hucie, które zachęca do kontaktu i uczestnictwa w podejmowanych działaniach, co wyraża przewodnie hasło „Zbuduj z nami Muzeum PRL-u”.

]]>
http://muzeoblog.org/2012/04/16/partycypacja/feed/ 1
Busola i mapa na Nowy Rok http://muzeoblog.org/2010/01/04/busola-i-mapa-na-nowy-rok/ http://muzeoblog.org/2010/01/04/busola-i-mapa-na-nowy-rok/#comments Mon, 04 Jan 2010 06:05:35 +0000 http://www.muzeoblog.org/?p=1833 czytaj więcej]]> Okres noworoczny sprzyja analizom, podsumowaniom i planom. Dlatego warto przypomnieć książkę z 2006 roku „Muzeum jako przedsiębiorstwo. Łatwo i przystępnie o zarządzaniu instytucją kultury”. Autorowi przyświeca szczególny sposób ujmowania muzeów zgodnie z którym „muzea są przedsiębiorstwami, których istota polega na świadczeniu usług w interesie publicznym.” Z tej definicji wypływa nastawienie na odbiorców, potrzeba posiadania bieżącej wiedzy o otoczeniu działania muzeum, oraz myślenia „strategicznego”, czyli namysłu nad kierunkami rozwoju instytucji. Poniżej chciałbym skupić się na dwóch zagadnieniach: roli misji muzeum oraz znajomości środowiska jego działania.

Misja
Pojęcie „misji” z jednej strony nawiązuje do działalności, kojarzonej z edukowaniem, oświecaniem, a nawet nawracaniem. Z drugiej strony „misja” funkcjonuje w naukach o zarządzaniu, gdzie oznacza rację bytu organizacji – odpowiedź na pytanie po co i dla kogo organizacja (np. firma lub instytucja) istnieje. Punktem wyjścia dla organizacji myślącej w kategoriach długofalowego rozwoju jest zdefiniowanie swojej misji. Misja jest podstawą działalności organizacji, sensem jej istnienia, „kodem DNA”, odróżniającym organizację od innych. Zdefiniowanie misji ma liczne konsekwencje praktyczne: porządkuje myślenie o organizacji, jej priorytetach i podejmowanych (lub odrzucanych) działaniach, ułatwia budowanie długofalowych programów, tworzenie spójnego profilu programowego instytucji, budowanie wizerunku, a także celowe rozwijanie wiedzy
i kompetencji.

W książce Geralda Matta można znaleźć wskazówki i przykładowe pytania służące strategicznej diagnozie muzeum, tworzeniu lub aktualizowaniu jego misji. Synteza organizacyjnej autorefleksji to zawarta w misji formuła działania organizacji odpowiadająca na trzy podstawowe pytania: „kim chcemy być?”, „dla kogo istniejemy?” „co mamy robić?”. Odpowiedź, na te pytania nie jest łatwa, jeśli uwzględnimy dynamikę zmian
w społecznym, kulturowym i technologicznym otoczeniu. „W ciągle zmieniającym się, dynamicznym otoczeniu muzeum nie przysługuje już żadne trwałe miejsce. Podlega ono ciągłemu formowaniu, zmuszone jest wciąż na nowo rewidować i definiować swoje stanowisko w sprawie funkcji publicznej, którą pełni.”

Środowisko
Według autora „muzeum dnia dzisiejszego, w jego roli duchowo-kulturalnego centrum musi być ujęte we współdziałaniu ze swym społecznym środowiskiem, które wpływa na treść jego działań i samo z kolei przez te działania jest interpretowane.” Efektywne współdziałanie ze środowiskiem wymaga jak najlepszego jego poznania. Znajomość aktualnych i potencjalnych odbiorców, czy uczestników działań muzeum pozwala znajdować skuteczne formy komunikowania się i nowe funkcje do wypełnienia na rzecz społeczności.
Muzea mogą być świątyniami sztuki, centrami edukacji czy ośrodkami naukowym i bibliotekami. Coraz częściej stają się nie tylko miejscami składania wizyt, ale również spędzania czasu, dostawcami inteligentnej rozrywki, elementami wzmacniania lub wyrażania tożsamości oraz miejscami dialogu, współczesnymi forami. Wzrost liczby i złożoności funkcji muzeów w nowych warunkach dezaktualizuje alternatywę między muzeum jako Disneylandem albo muzeum jako Świątynią. Pojawia się nowy problem harmonizacji funkcji, właściwego rozłożenia akcentów i odkrywania nowych, płynących z życia możliwości działania. „Jeśli muzea mają jednak pozostać żywą tkanką społeczności, będą musiały (…) wzmacniać swą pozycję miejsca spotkania, społecznego dialogu i konfrontacji z kulturowym dziedzictwem przeszłości i dorobkiem dnia dzisiejszego.”
W kompleksowym rozpatrywaniu społecznego i instytucjonalnego środowiska działania muzeum przydatne mogą być metody pochodzące z nauk o zarządzaniu – analiza otoczenia organizacji. Przeprowadzać ją można na kilku poziomach:
– „analizy branżowej”, która obejmuje relacje muzeum z między innymi odbiorcami jego działań, konkurentami, czy sponsorami,
– „grup nacisku i współdecydentów”, gdzie brane są pod uwagę np. istotne dla organizacji instytucje władzy, źródła finansowania, związki zawodowe, czy pracownicy,
– „otoczenia globalnego”, na którym brane są pod uwagę szeroko rozumiane uwarunkowania, prawne, gospodarcze, polityczne i społeczno-kulturowe.
Busola i mapa
W działalność muzeum wpisany jest konflikt „między nostalgią czasu zapamiętanego a dynamiką stale popychająca nas ku przyszłości”. Jednak odwoływanie się do misji i dbanie znajomość środowiska, mogą służyć jako busola i mapa. Navigare necesse est.

]]>
http://muzeoblog.org/2010/01/04/busola-i-mapa-na-nowy-rok/feed/ 0
Dlaczego warto inwestować w kulturę? Wyniki unijnych badań http://muzeoblog.org/2009/09/23/dlaczego-warto-inwestowac-w-kulture-wyniki-unijnych-badan/ http://muzeoblog.org/2009/09/23/dlaczego-warto-inwestowac-w-kulture-wyniki-unijnych-badan/#comments Wed, 23 Sep 2009 06:52:55 +0000 http://www.muzeoblog.org/?p=1595 czytaj więcej]]> Creativity_impact Znaczenie i użyteczność kultury rośnie. Wydatki na kulturę coraz częściej traktowane są jako inwestycje, a nie obciążenia. Bo kultura jest źródłem wartości i działań stymulujących rozwój społeczny (np. poprzez aktywności rozwijające kreatywność i umiejętności krytycznego myślenia). Sama kultura staje się kapitałem zasilającym tzw. przemysły kultury i przemysły kreatywne. Licznych argumentów, studiów przypadków i literatury dostarczają wyniki badań zleconych przez Komisję Europejską pt. „Ekonomia kultury w Europie” („The Economy of Culture in Europe”) z 2006 roku i „Wpływ kultury na kreatywność” („The Impact of Culture on Creativity”) z lipca 2009 roku. Poniżej kilka argumentów, które warto rozważyć w odniesieniu do działalności muzeów.


Udział w kulturze oznacza wszechstronną edukację
Kontakt kulturą działa na sposób myślenia, poszerza horyzonty (mind-opener). Kompetencje i umiejętności nabywane, dzięki np. edukacji artystycznej mogą być wykorzystywane w innych dziedzinach życia.
Do tych umiejętności należą między innymi otwartość, umiejętność słuchania innych, współpracy w grupie, koncentracja, wyobraźnia, itd. Na poziomie jednostkowym przyczyniają się do rozwoju osobistego, na poziomie społecznym powodują społeczną zmianę.

Kultura i spójność społeczna (Participation and Access for all = social cohesion)
Przez wspieranie i służenie społecznościom lokalnych, kultura pomaga integrować różne grupy społeczne, włączać do publicznego życia zmarginalizowane grupy.

Kultura a tożsamość
Uczestnictwo w kulturze wzmacnia tożsamość (zarówno lokalna, regionalną, jak i ponadnarodową) i poczucie przynależności do określonej wspólnoty lub kręgu wartości.
W tym przypadku nie chodzi o wartości promowane w stosunku do innych ale poczucie przynależności jego wzmacniane wśród jednostek, w stosunku do ich otoczenia, narodu, związków ponadnarodowych.
creativity_zbiory
Dostęp do usług kulturalnych może oznaczać „wzmocnienie” uczestnictwa w demokracji (democratic empowerment),
Rozwój jednostek przez kulturę jest jednym z warunków efektywnej demokratycznej praktyki. Ponadto dostęp do kultury stwarza okazje dla kształtowania „świadomości obywatelskiej”. Empowement to wzrost zdolności podejmowania decyzji i kompetencji służących uczestnictwie w sferze publicznej.

Sektor kultury wyraża wartości europejskie i umożliwia społeczny dialog
Poprzez ofertę kulturalną takich wartości jak tolerancja, demokracja, wolność słowa, pokój. Są to wartości społeczeństwa obywatelskiego. Jednocześnie kultura jest narzędziem wspierającym międzykulturowy dialog.

Bezpośredni wkład kultury w gospodarkę
Kultura staje się współcześnie czynnikiem rozwoju ekonomicznego, na równi z pracą, kapitałem, technologią. Fakt ten odnosi się również do funkcjonowania lokalnych gospodarek.

Kultura i “efekty zewnętrzne”
Wzrost intensywności działań kulturalnych na przynosi korzystne efekty w innych obszarach życia społecznego i gospodarki. A zatem aktywności w kulturze przynoszą „pozytywne efekty zewnętrzne”, gdyż korzyści z nich mogą czerpać całe społeczności. Przykładem społecznych i ekonomicznych korzyści, dzięki aktywnościom kulturalnym jest Muzeum Guggenheima w Bilbao , które przyniosło miastu efekty zewnętrzne w postaci koniunktury w hotelarstwie, gastronomii, usługach transportowych, a także zaowocowało nowym wizerunkiem i tożsamością miasta.

]]>
http://muzeoblog.org/2009/09/23/dlaczego-warto-inwestowac-w-kulture-wyniki-unijnych-badan/feed/ 1
Przychodzi wystawa do człowieka, czyli „Otwarte Muzeum” http://muzeoblog.org/2009/06/10/przychodzi-wystawa-do-czlowieka-czyli-%e2%80%9eotwarte-muzeum%e2%80%9d/ http://muzeoblog.org/2009/06/10/przychodzi-wystawa-do-czlowieka-czyli-%e2%80%9eotwarte-muzeum%e2%80%9d/#comments Wed, 10 Jun 2009 14:33:46 +0000 http://www.muzeoblog.org/?p=1236 czytaj więcej]]> Grupa kilkunastu muzeów podlegających miastu Glasgow stara się funkcjonować w lokalnej społeczności jako miejsca przyjazne, bliskie, swojskie. W tym celu nie tylko dzielą się wiedzą o sztuce i życiu w „dawnych czasach”, ale również zachęcają zwiedzających (dorosłych i dzieci) do stawiania pytań lub po prostu zapraszają ludzi, by wpadli na filiżankę kawy z przyjaciółmi. Ciekawym sposobem docierania do odbiorców, którzy zwykle nie odwiedzają muzeów jest stały serwis muzealny „Otwarte Muzeum”. Jego działalność polega na wypożyczaniu eksponatów i umożliwianiu tworzenia własnych wystaw przez amatorskie zainteresowane grupy. Te „mikroekspozycje” tworzone przy wsparciu „Otwartego Muzeum” wystawiane są w różnych punktach miasta. Partnerzy, którzy zgłosili się do „Otwartego Muzeum” stworzyli wystawy openmuseumwwwpoświęcone m. in. zjawiskom przyrodniczym („Hippo Skull”), kulturze popularnej w Glasgow („Jukebox jury”), historii polskiej społeczności żyjącej w Glasgow („Dzień Dobry”), czy życiu i pracy byłych pracowników okolicznych zakładów pracy („Caley”). Ekspozycje są wystawiane w różnych zakątkach miasta, dzięki czemu „Otwarte Muzeum” nie tylko znalazło sposób na efektywne wykorzystanie zmagazynowanych zbiorów, ale i stało się gościem lokalnej społeczności.
Usługa „Otwarte Muzeum” jest darmowa i polega na tym, że osoba lub organizacja zainteresowana stworzeniem małej wystawy może wypożyczyć od „Otwartego Muzeum” eksponaty niezbędne do jej stworzenia. Muzeum współpracuje przy przygotowywaniu mobilnych pudełek z eksponatami i przenośnych ekspozycji, które mogą być prezentowane w przestrzeniach zwykle dla muzeów niedostępnych – miejskich osiedlach lub budynkach użyteczności publicznej.
Wystawy tworzone we współpracy z „Otwartym Muzeum” powstają zwykle dzięki ludziom, którzy chcą pokazać i zainteresować wybranymi przedmiotami lub tematami osoby ze swojego otoczenia. Do realizacji własnego przedsięwzięcia muzealnego wystarczy chęć zaprezentowania innym konkretnego eksponatu lub sam pomysł na wystawę. Odpowiednia jakość i bezpieczna realizacja wystaw zapewniona jest dzięki wsparciu pracowników Muzeum. „Otwarte Muzeum” w swojej działalności kładzie nacisk rozwój umiejętności oraz zainteresowań mieszkańców oraz wykorzystanie potencjału obecnego w lokalnej społeczności.

]]>
http://muzeoblog.org/2009/06/10/przychodzi-wystawa-do-czlowieka-czyli-%e2%80%9eotwarte-muzeum%e2%80%9d/feed/ 4